Plat

Als je een tijdje in het buitenland verblijft neemt op een gegeven moment - althans, mij is het zo vergaan - het verlangen af om het Nederlandse nieuws op de voet te volgen. Je begint de taal van het land waar je verblijft - in ons geval Italië – steeds machtiger te worden zodat het steeds leuker wordt om het "plaatselijk" nieuws te volgen. Het gedeelte "buitenland" is in de Italiaanse dagbladen veel minder ruim bedeeld dan in de Nederlandse media, en je verliest automatisch en ongewild steeds meer contact. Totdat je er na wat jaren achter komt dat je wel erg veel achter begint te lopen en tijdens de spaarzame bezoekjes in Nederland werkelijk nergens meer over mee kan praten. Dat is het moment om de draad weer een beetje op te pakken en je via internet regelmatig met de redakties van de verschillende "Vaderlandsche Couranten" in verbinding te stellen.
Zo las ik, een tijdje geleden alweer, het bericht dat "de Nederlander" niet bestaat. Althans, zo vertelde prinses Máxima op 23 september van het vorig jaar in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer in Den Haag voor een geïnteresseerd gehoor bij de presentatie van het rapport Indentificatie met Nederland van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Het nieuwtje zou me geheel ongaan zijn, ware het niet dat Nederland, en dus ook “de Nederlander”, op hun kop stonden.

Dit als inleiding op het volgende... Als het mogelijk zou zijn om Italië op zijn noordelijkste puntje om te klappen dan kwam Sicilie in het zuiden van Zweden te liggen (!). Een enorme afstand, en je begrijpt, dat maakt het moeilijk om over "de Italiaan" te praten. Het zou hetzelfde zijn als over "de Europeaan" te praten. En de term (let wel, ik heb het over de term, niet de bevolking) "de Nederlander" is een peuleschilletje als je het vergelijkt met "de Italiaan". Ook "de Italiaan" bestaat waarschijnlijk niet, ook al hebben velen van de ruim 55 miljoen bewoners van dit wonderlijk stukje aarde meer met elkaar gemeen dan dat ze lief is. Maar daarover een andere keer meer.
Uit geografisch oogpunt gezien heeft "de Italiaan" bijna het recht om niet te bestaan, in ieder geval veel meer als "de Nederlander". Want in een land dat vanaf de hiel tot aan de knieholte (laat ik de bijnaam "de laars van Europa" hier even als voorbeeld gebruiken) meer dan 1200 kilometer lang is, is het bijna onmogelijk dat iedereen zijn neus op dezelfde manier snuit, zijn schoonmoeder dezelfde "troetelnaam" geeft of hetzelfde bord met pasta op tafel zet. En in die 1200 kilometer Italië zitten zoveel verschillende landschappen, die elk mede debet zijn aan het karakter van zijn bewoners, dat "de Italiaan" gewoonweg niet kàn bestaan. Ik zal het je nog sterker vertellen: zelfs Italië bestaat nog bijna niet! Maar ik ben er echter van overtuigd dat de gevarieerdheid in mentaliteit van de Italiaan en de veelheid van verschillende landschappen in Italië de sterke punten van het land zijn. Er is immers altijd wel iets waardoor je je waar dan ook in Italië thuisvoelt.
Ik was nog nooit in Italië geweest toen ik een jaar of tien geleden met het vliegtuig op het vliegveld Guglielmo Marconi van Bologne landde. Ik was onderweg naar Ferrara waar ik de mogelijkheid had om op ex-patriot basis te gaan werken. Toen ik pakweg een uurtje na de landing in m’n huurautootje over de A13 zoefde voelde ik me al op een hele vreemde manier thuis. Ik keek naar links, naar recht, en zag de horizon. Plat, plat, plat. Practisch niets wat m’n uitzicht belemmerde, een kerktoren in de verte, een rij knotwilgen. Bijna nog platter als Nederland. Ik was niet met een bepaalde gedachte naar Italië afgereisd, had van alles verwacht, maar zeker niet dit. Of ik nooit weg was geweest.

De volgende morgen werd ik wakker in een mistig Ferrara. En ik kan je verzekeren, je hebt nog nooit mist gezien als je de mist in Ferrara niet hebt gezien. Er is niks anders meer dan die grijze, vochte, kille deken, en niets lijkt meer zoals het de dag daarvoor was.
Dat was m'n eerste voorproefje... Veel is niet wat het lijkt, zowel in positieve als in negatieve zin. Dat is Italië.